Xử lý các dự án tồn đọng là yêu cầu cấp thiết trong công tác phòng, chống lãng phí

Sáng 25/2, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo phòng, chống lãng phí chủ trì Phiên họp thứ nhất của Ban Chỉ đạo, nhấn mạnh xử lý tình trạng tồn đọng, vướng mắc của các dự án. 

Công tác phòng, chống lãng phí được Đảng, Nhà nước quan tâm, chỉ đạo tích cực, quyết liệt. Bên cạnh những thành tựu đã đạt được trong năm cũ, đến thời điểm hiện tại vẫn còn nhiều tồn đọng tình trạng lãng phí, đặc biệt trong việc quản lý nguồn lực, tài sản công, đất đai. 

Dù còn nhiều chồng chéo trong cấp chính quyền và khó khăn trong việc hoàn thiện các dự án, thời gian qua, Chính phủ đã chỉ đạo và quyết liệt tháo gỡ các dự án tồn đọng, hướng tới mục tiêu chống lãng phí nguồn lực, đất đai. Điển hình là Công điện số 112 của Thủ tướng ban hành cuối năm 2024 về việc tập trung giải quyết dứt điểm các dự án tồn đọng, dừng thi công, khẩn trương triển khai, hoàn thành, đưa vào sử dụng chống lãng phí, thất thoát. Gần đây, Thủ tướng cũng tiếp tục ban hành Công điện số 13 về việc khẩn trương rà soát, báo cáo đầy đủ các dự án đầu tư có khó khăn, vướng mắc, tồn đọng kéo dài để kịp thời tháo gỡ, triển khai ngay các dự án để đôn đốc.

Nguyên do của tình trạng trên đến từ phía cơ quan ban hành chính sách, và cơ quan thực hiện chính sách. Cũng từ việc chỉ ra thực trạng và nguyên do tình hình, Thủ tướng ra chỉ đạo các nhiệm vụ cần thiết tới các bộ, ban, ngành. 

Đầu tiên, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định các chính sách ban hành chưa hoặc không phù hợp cũng gây ra sự lãng phí rất lớn. Bởi vậy, Thủ tướng yêu cầu khẩn trương xây dựng, hoàn thiện dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí để trình Quốc hội, đề xuất sửa đổi các luật, quy định về ngân sách, đầu tư công, đấu thầu, hợp tác công tư, quy hoạch… 

Thứ hai, Thủ tướng nhấn mạnh, các dự án còn vướng mắc thể hiện việc chậm trễ trong báo cáo của nhiều bộ, ngành, địa phương. Đây không chỉ là vấn đề về sự thiếu trách nhiệm trong thực hiện chỉ đạo, đôn đốc của Thủ tướng mà tạo ra hệ lụy báo động trong việc giải quyết các dự án còn tồn đọng, kéo dài, góp phần vào tình trạng lãng phí nguồn lực quốc gia. Từ đó, Thủ tướng yêu cầu các bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố nghiêm túc chấn chỉnh việc thực hiện chỉ đạo, xử lý trách nhiệm nếu chậm trễ báo cáo. Bộ Kế hoạch và Đầu tư (sắp tới là Bộ Tài chính) cùng Văn phòng Chính phủ giám sát chặt chẽ, tổng hợp báo cáo định kỳ. Đồng thời, Thủ tướng chỉ đạo hợp nhất các Ban Chỉ đạo có chức năng tương đồng thành một Ban Chỉ đạo duy nhất do Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình đứng đầu, hoàn thành trước 28/2. 

Thủ tướng cũng cho rằng, với các trường hợp đặc biệt, đặc thù thì phải có cơ chế, chính sách đặc biệt, đặc thù, có không gian đổi mới sáng tạo cho người chịu trách nhiệm ra quyết định để xử lý, giải quyết ngay các vấn đề thực tiễn đặt ra, bảo đảm kịp thời, hiệu quả cao nhất, tránh công việc kéo dài, gây lãng phí.

Thứ ba, hành chính, đơn giản hóa và cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm phiền hà, chi phí tuân thủ cho người dân, doanh nghiệp.

Phát biểu tại Phiên họp, Thủ tướng cho rằng: "Đa số làm tốt thì quy trình, thủ tục phải theo đa số, chứ không phải vì thiểu số làm không tốt, vì một người làm không tốt mà thiết kế quy trình, thủ tục theo thiểu số làm không tốt đó". Đây là nhiệm vụ nhằm tăng cường phân cấp, phân quyền nhất là trong quản lý các dự án đầu tư công theo tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, cấp trên không làm thay cấp dưới, phân định trách nhiệm rõ ràng, đề cao trách nhiệm cá nhân, giảm tối đa thủ tục hành chính, chi phí tuân thủ của cả cơ quan Nhà nước và người dân, doanh nghiệp. 

Ngoài ra, Thủ tướng yêu cầu đẩy mạnh quản trị thông minh, chuyển đổi số trong quản lý nhà nước, ứng dụng AI, Big Data để giám sát hiệu quả. Các bộ, ngành, địa phương cần đồng bộ hóa hạ tầng số, liên thông dữ liệu, tránh phân mảnh, nâng cao hiệu suất khai thác thông tin. Công tác phối hợp giữa các đơn vị phải chặt chẽ, hiệu quả, đúng quy định. Mỗi bộ, ngành, địa phương chủ động xây dựng kế hoạch, thực hiện nhiệm vụ theo thẩm quyền, vượt thẩm quyền thì báo cáo cấp trên. Bộ Tài chính được giao tổng hợp, báo cáo Thủ tướng về Kế hoạch công tác năm 2025 của Ban Chỉ đạo trước ngày 15/3/2025.

Thủ tướng coi trọng trách nhiệm và khả năng thực hiện của các bộ, ngành địa phương bởi đây là những hạt nhân tiên phong khơi dậy mọi tiềm năng đưa đất nước vững bước tiến lên trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc. Người đứng đầu Chính phủ còn nêu rõ phát huy tinh thần trách nhiệm, đổi mới, dám nghĩ dám làm, tự giác, tự lực, tự cường để phòng, chống lãng phí hiệu quả của các bộ, ngành địa phương.  

5 phương châm phòng, chống lãng phí 

1. Phòng, chống lãng phí là nhiệm vụ quan trọng của cả hệ thống chính trị, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, sự vào cuộc của nhân dân, doanh nghiệp.

2. Phòng, chống lãng phí không có giới hạn về không gian và thời gian; làm liên tục, không ngừng nghỉ; làm từ trên xuống dưới, làm từ trong ra ngoài; vừa làm vừa rút kinh nghiệm, mở rộng dần, không cầu toàn, không nóng vội, thẩm quyền của ai thì người đó làm, nếu vượt thẩm quyền thì báo cáo cấp có thẩm quyền.

3. Phòng, chống lãng phí phải gắn kết với tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế, cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức, viên chức; kết hợp chặt chẽ với cải cách hành chính, đơn giản hóa và cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm phiền hà, chi phí tuân thủ cho người dân, doanh nghiệp.

4. Phòng, chống lãng phí phải gắn kết với sự phát triển đất nước, thực hiện mục tiêu tăng trưởng, làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống và thúc đẩy các động lực mới, đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.

5. Phòng, chống lãng phí phải gắn với 3 đột phá chiến lược; tháo gỡ vướng mắc thể chế, vướng mắc tại các dự án lớn, huy động nguồn lực trong nhân dân và xã hội.