Động lực cho giao thương Việt Nam và Hàn Quốc trong kỷ nguyên AI

Bối cảnh thế giới đang trải qua những thay đổi sâu sắc và đa chiều, với sự trỗi dậy mạnh mẽ của cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư mà trí tuệ nhân tạo (AI) là công nghệ lõi, cùng với những biến động địa chính trị phức tạp. Trong dòng chảy đó, mối quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện Việt Nam - Hàn Quốc, vốn được xây dựng trên nền tảng vững chắc của sự tin cậy chính trị và hợp tác kinh tế hiệu quả, đang đứng trước những cơ hội và thách thức chưa từng có. Kỷ nguyên số không chỉ mở ra những không gian hợp tác mới mà còn đòi hỏi một tư duy đột phá và chiến lược hành động quyết liệt để cả hai quốc gia có thể cùng nhau khai thác tiềm năng, vượt qua thách thức và vươn lên tầm cao mới.

Bài viết này phân tích những cơ hội và thách thức mới trong quan hệ kinh tế giữa hai nước, đồng thời nhấn mạnh vai trò cầu nối chiến lược của cộng đồng trí thức trẻ, đặc biệt là các cựu du học sinh Việt Nam tại Hàn Quốc, trong việc định hình và thúc đẩy một chương mới của hợp tác song phương.

Từ đối tác chiến lược đến đồng minh công nghệ

Trải qua hơn ba thập kỷ, quan hệ Việt Nam - Hàn Quốc đã phát triển vượt bậc, trở thành hình mẫu về hợp tác thành công. Hàn Quốc từ lâu đã là nhà đầu tư FDI lớn nhất, một trong những đối tác thương mại và viện trợ phát triển (ODA) hàng đầu của Việt Nam. Nền tảng vững chắc này được xây dựng trên sự tin cậy chính trị, giao lưu nhân dân sâu rộng và sự bổ trợ lẫn nhau giữa hai nền kinh tế.

Tuy nhiên, bối cảnh toàn cầu hiện nay đòi hỏi một sự nâng cấp trong hợp tác. Khi các chuỗi cung ứng truyền thống đối mặt với thách thức, cuộc cách mạng AI lại mở ra những không gian phát triển mới. Đây là thời điểm chín muồi để hai quốc gia chuyển mình từ mối quan hệ hợp tác kinh tế truyền thống sang một liên minh sâu sắc hơn về công nghệ và đổi mới sáng tạo.

AI và Bán dẫn: "Mỏ vàng" của hợp tác tương lai

Trí tuệ nhân tạo và công nghiệp bán dẫn được xem là "xương sống" của nền kinh tế số toàn cầu. Hàn Quốc, với vị thế là một cường quốc công nghệ, đang nắm giữ nhiều lợi thế vượt trội trong các lĩnh vực này. Trong khi đó, Việt Nam với chính sách quyết liệt về phát triển công nghệ cao và nguồn nhân lực trẻ dồi dào, đang trở thành một điểm đến hấp dẫn cho các tập đoàn công nghệ toàn cầu.

Sự kết hợp giữa năng lực công nghệ của Hàn Quốc và tiềm năng phát triển của Việt Nam có thể tạo ra một hệ sinh thái AI và bán dẫn hoàn chỉnh trong khu vực. Hợp tác không chỉ dừng lại ở việc gia công, lắp ráp mà cần hướng tới nghiên cứu và phát triển chung (R&D), thiết kế vi mạch, đào tạo chuyên gia và ứng dụng AI vào các lĩnh vực như sản xuất thông minh, nông nghiệp công nghệ cao, tài chính số và chính phủ điện tử. Đây chính là "mỏ vàng" chưa được khai thác hết, có thể mang lại giá trị gia tăng khổng lồ cho cả hai nền kinh tế.

Vượt qua rào cản, nắm bắt thời cơ

Con đường hợp tác công nghệ luôn song hành cùng thách thức. Khoảng cách về trình độ phát triển, hạ tầng số, và hành lang pháp lý cho các lĩnh vực mới như bảo mật dữ liệu hay sở hữu trí tuệ là những rào cản cần được tháo gỡ. Thêm vào đó, sự cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc cũng tạo ra những áp lực nhất định, đòi hỏi sự linh hoạt và tầm nhìn chiến lược từ cả hai phía.

Để vượt qua những thách thức này, Việt Nam cần tiếp tục đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng số và nghiên cứu khoa học, đồng thời xây dựng một hành lang pháp lý minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển giao công nghệ. Về phía Hàn Quốc, việc chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ đào tạo và thúc đẩy các dự án đầu tư vào công nghệ lõi tại Việt Nam sẽ là chìa khóa để xây dựng một chuỗi cung ứng bền vững và đáng tin cậy.

Vai trò cầu nối của đội ngũ trí thức trẻ

Một trong những tài sản quý giá nhất trong mối quan hệ Việt - Hàn chính là nguồn nhân lực chất lượng cao. Hàng nghìn trí thức, chuyên gia Việt Nam đã và đang được đào tạo bài bản tại các trường đại học hàng đầu của Hàn Quốc. Họ không chỉ nắm vững chuyên môn mà còn am hiểu sâu sắc về văn hóa, ngôn ngữ và môi trường làm việc của cả hai nước.

Cộng đồng này, đặc biệt là các cựu sinh viên nhận học bổng chính phủ Hàn Quốc, chính là những "cầu nối sống" hiệu quả nhất. Họ có khả năng hình thành các mạng lưới trí tuệ, thúc đẩy các dự án nghiên cứu chung và đóng vai trò xúc tác cho các hoạt động hợp tác kinh doanh. Việc quy tụ và phát huy nguồn lực này sẽ tạo ra một kênh đối thoại thực chất, góp phần đưa ra những kiến nghị chính sách xác đáng và triển khai các sáng kiến hợp tác cụ thể.

Mối quan hệ Việt Nam - Hàn Quốc đang đứng trước một bước ngoặt quan trọng. Việc nắm bắt cơ hội từ kỷ nguyên AI và công nghệ số để làm sâu sắc hơn nữa hợp tác kinh tế không chỉ là một lựa chọn, mà là một yêu cầu tất yếu. Bằng việc cùng nhau đầu tư vào công nghệ, phát triển nguồn nhân lực và xây dựng lòng tin chiến lược, hai quốc gia hoàn toàn có thể tạo ra một chương mới thành công hơn nữa trong lịch sử hợp tác song phương.

Để hiện thực hóa tầm nhìn về một mối quan hệ hợp tác kinh tế Việt - Hàn sâu sắc và hiệu quả hơn trong kỷ nguyên mới, có ba nhóm giải pháp trọng tâm, với vai trò tiên phong của cộng đồng trí thức trẻ và Hội Cựu sinh viên:

Một là, Xây dựng mạng lưới kết nối trí tuệ chính thức và vững mạnh:

• Hội Cựu sinh viên cần được nâng cấp về mặt tổ chức, tiến tới có tư cách pháp nhân đầy đủ để hoạt động một cách chuyên nghiệp và hiệu quả hơn.

• Cần xây dựng một nền tảng (platform) số hóa để kết nối toàn bộ các thành viên, chia sẻ thông tin, cơ hội việc làm, dự án nghiên cứu và hợp tác kinh doanh. Nền tảng này sẽ là nơi quy tụ các chuyên gia người Việt am hiểu về Hàn Quốc trong mọi lĩnh vực.

• Tăng cường quy tụ và kết nối các cựu du học sinh hiện đang công tác trong các bộ, ban, ngành của Việt Nam để hình thành một kênh tham vấn chính sách không chính thức, đóng góp ý kiến cho chính phủ về các vấn đề hợp tác song phương.

Hai là, Thúc đẩy các hoạt động hợp tác thực chất và có chiều sâu:

• Tổ chức các hội thảo, diễn đàn thường niên với sự tham gia của các chuyên gia, doanh nghiệp và nhà hoạch định chính sách hai nước, tập trung vào các lĩnh vực mũi nhọn như AI, bán dẫn, chuyển đổi số và kinh tế xanh.

• Chủ động đề xuất và tham gia vào các dự án R&D chung giữa các viện nghiên cứu, trường đại học hai nước, tận dụng thế mạnh của các thành viên trong Hội.

• Thiết lập một chương trình "Cố vấn Khởi nghiệp" (Mentorship), nơi các cựu du học sinh thành đạt có thể dẫn dắt, hỗ trợ các thế hệ đàn em và các startup công nghệ có ý định hợp tác với thị trường Hàn Quốc.

Ba là, Đóng vai trò cầu nối, kiến nghị chính sách cho chính phủ hai nước:

• Tổng hợp các khó khăn, vướng mắc và đề xuất các giải pháp, kiến nghị chính sách cụ thể gửi đến các cơ quan hữu quan của cả Việt Nam và Hàn Quốc nhằm cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, đơn giản hóa thủ tục hành chính.

• Đề xuất thành lập một "Tổ công tác đặc biệt về Hợp tác số Việt - Hàn" với sự tham gia của đại diện các cơ quan chính phủ, doanh nghiệp và các chuyên gia từ cộng đồng cựu du học sinh để thúc đẩy các dự án hợp tác chiến lược.

• Kiến nghị chính phủ hai nước có những chính sách ưu đãi, hỗ trợ đặc thù cho các dự án khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo do cựu du học sinh hai nước hợp tác triển khai.

Quan hệ Việt Nam - Hàn Quốc đang đứng trước một chương mới đầy hứa hẹn. Để biến tiềm năng thành hiện thực, cần có sự chung tay của cả hệ thống chính trị và cộng đồng doanh nghiệp hai nước. Trong đó, việc phát huy "nguồn vốn vàng" là các trí thức trẻ, các cựu du học sinh được đào tạo tại Hàn Quốc, sẽ là một bước đi chiến lược, tạo ra sự khác biệt và động lực đột phá, góp phần đưa mối quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện Việt Nam - Hàn Quốc phát triển ngày càng thực chất, bền vững và vươn tới những đỉnh cao mới.